SM U-19 (1912)
U-19 trzeci z lewej w pierwszym rzędzie; obok pozostałe okręty typu U-19. | |
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Projekt |
Werk 13 |
Historia | |
Stocznia | |
Początek budowy |
20 października 1911 |
Wodowanie |
10 października 1912 |
Kaiserliche Marine | |
Wejście do służby |
6 czerwca 1913 |
Wycofanie ze służby |
24 listopada 1918 |
Los okrętu |
poddany |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Długość |
64,15 metra |
Szerokość |
6,1 m |
Zanurzenie testowe |
50 m |
Rodzaj kadłuba | |
Napęd | |
2 x silnik Diesla (284 KM), 2 x silnik elektryczny (280 KM) | |
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Zasięg |
9700 Mm @ 8 węzłów (pow.) |
Uzbrojenie | |
6 torped G/7, działo 88 mm SK L/30 | |
Wyrzutnie torpedowe | |
Załoga |
35 osób |
SM U-19 – niemiecki dwukadłubowy okręt podwodny typu U-19 zbudowany w stoczni Kaiserliche Werft Danzig w Gdańsku w latach 1911-1913[1]. Zwodowany 10 października 1912 roku, wszedł do służby w Kaiserliche Marine 6 czerwca 1913 roku. W czasie swojej służby SM U-19[a] odbył 12 patroli bojowych[1]. Zatopił 59 statków o łącznej pojemności 99 915 BRT oraz uszkodził trzy statki o łącznej pojemności 4224 BRT oraz zajął jeden jako pryz[2].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]SM U-19 był pierwszym z czterech okrętów typu U-19, który był następcą typu U-17. Był dwukadłubowym okrętem przeznaczonym do działań oceanicznych, o prostej konstrukcji, długości 64,15 metra, wyporności w zanurzeniu 837 ton, zasięgu 9700 Mm[3] przy prędkości 8 węzłów na powierzchni oraz 80 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[4]. Okręty typu U-19 były pierwszymi w Kaiserliche Marine okrętami podwodnymi napędzanymi silnikami diesla[5]. Załoga składała się z 35 osób: 31 marynarzy i 4 oficerów[3]. Typ U-19 był także pierwszą klasą okrętów niemieckich, która została wyposażona w działo pokładowe[6], jego uzbrojenie uzupełniało 6 torped G/7 kalibru 500 mm[7]
Służba
[edytuj | edytuj kod]1 sierpnia 1914 roku jednostka została przydzielona do III Flotylli, a jej pierwszym dowódcą został mianowany Constantin Kolbe, ur. 19 czerwca 1885 r. (następnie dowódca SM U-83)[8]. Pod jego dowództwem SM U-19 zatopił 27 statków oraz jeden uszkodził. Pierwszym zatopionym przez załogę U-19 statkiem był brytyjski parowiec „Durward” o pojemności 1301 BRT. Statek płynął z ładunkiem mieszanym z Leith do Rotterdamu. Został zatopiony około 22 mil na północny zachód od latarniowca „Maas”[9]. Trzeciego czerwca 1915 roku załoga U-19 zatopiła 6 statków – jeden duński i 5 brytyjskich. Największym z nich był parowiec SS „Iona” o pojemności 3344 BRT. Zbudowany w Gourlay Bros. & Co. w Dundee w 1892 roku statek płynął z ładunkiem drobnicowym z Middlesbrough do Montrealu. Został zatopiony 22 mile na południowy wschód od Fair Isle[10]. W kolejnych dwóch dniach U-19 zatopił po 6 statków brytyjskich[2].
16 marca 1916 roku na stanowisku dowódcy okrętu nastąpiła zmiana: Constantin Kolbe został zastąpiony przez kpt. mar. Raimunda Weisbacha (16 marca 1886 r. - 16 czerwca 1970 r.)[11]. Pierwsze zwycięstwo pod dowództwem nowego kapitana załoga U-19 odniosła operując na zachód od zachodnio–południowych wybrzeży Irlandii. W dniu 21 kwietnia 1916 roku U-Boot zatopił płynący z Londynu do Nowego Jorku zbudowany w 1909 roku parowiec SS „Feliciana” o pojemności 4283 BRT[12]. 1 sierpnia 1916 roku okręt został przeniesiony do Flotylli Bałtyckiej. 11 sierpnia 1916 roku dowództwo nad okrętem przejął kpt. mar. Johannes Spieß[13][14]. W czasie działań w strukturze Flotylli Bałtyckiej U-19 zatopił 3 jednostki. 12 września 1916 roku u wybrzeży Estonii zatopił dwie jednostki należące do Marynarki Wojennej Imperium Rosyjskiego: okręt transportowy „Ije” (n-18)[15] oraz parowiec „Elizabeth” o pojemności 4444 BRT[16].
1 maja 1917 roku jednostka została ponownie włączona do III Flotylli, w której działała do końca działań wojennych[1]. 1 marca 1918 roku zatopiła największy w swojej historii statek. Był to brytyjski uzbrojony parowiec HMS „Calgarian” o pojemności 12 515 BRT, zbudowany w 1914 roku w Fairfield Shipbuilding and Engineering Company w Glasgow. Statek został trafiony trzema torpedami w okolicy Rathlin Island u północnych wybrzeży Irlandii. W wyniku ataku śmierć poniosło 49 członków załogi[17]. Ostatnim statkiem, który stał się ofiarą U-19, był duński parowiec „Hollandia I” o pojemności 733 BRT, który został zajęty jako pryz w cieśninie Skagerrak w dniu 25 kwietnia 1918 roku[18]. 1 czerwca 1918 roku dowództwo nad okrętem przejął por. mar. Hans Albrecht Liebeskind[19]. Był ostatnim dowódcą jednostki.
Okręt został poddany 24 listopada 1918 roku i zezłomowany w Blyth na przełomie lat 1919-1920.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ SM - Seiner Majestät.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c WWI U-boats U 19. [w:] WWI U-boat Successes [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ a b Ships hit by U 19. [w:] WWI U-boat Successes [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ a b Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. s. 23.
- ↑ Type U 19 Ocean-going diesel-powered torpedo attack boats class. u-boat.net. [dostęp 2015-12-12]. (ang.).
- ↑ Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. s. 176.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact... s. 95.
- ↑ Norman Friedman: Naval Weapons, s. 338
- ↑ Constantin Kolbe. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Durward. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Iona. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Raimund Weisbach. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Feliciana. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Kapitänleutnant Johannes Spieß. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Johannes Spieß (25 lipca 1888 r. - 30 marca 1972 r.) - dowódca SM U-9, SM U-19, SM U-52, SM U-135. Pod jego dowództwem załogi okrętów podwodnych zatopiły 39 statków o łącznej pojemności 77 455 BRT, dwa uszkodziły oraz jeden zajęły jako pryz. 26 marca 1918 roku został odznaczony Orderem Hohenzollernów.
- ↑ Ije (n-18). [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Elizabeth. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Armed merchant cruiser Calgarian. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Hollandia I. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Hans Albrecht Liebeskind. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004, s. 23. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 176. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, marzec 2007, s. 95. ISBN 1-85367-623-3.
- Norman Friedman: Naval Weapons Of World War One; Guns, Torpedoes, Mines And ASW Weapons Of All Nations. An Illustrated Directory. Naval Institute Press. ISBN 978-1-84832-100-7.